پروژه‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال ازجمله معضلاتی است که امروزه گریبان‌گیر بسیاری از کاربران شده است. قلمروی نوظهور رمزارزها به‌رغم عمر کوتاه خود به جولانگاه کلاهبرداران و شیادان تبدیل شده و روزی نیست که خبری از به یغما رفتن دارایی‌های مردم در این حوزه به گوش نرسد. از خرید انواع و اقسام توکن‌ها و کوین‌ها گرفته تا سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف، هر یک می‌توانند دامی برای سرقت دارایی‌های ارزشمند کاربران باشند. بنابراین اگر می‌خواهید که همزمان با بهره‌مندی از قابلیت‌های یکتای رمزارزها در چنبره بازیگران متخلف گرفتار نشوید، این مقاله از بلاگ تترلند را از دست ندهید.
آگاهی؛ بهای آزادی مالی
بزرگ‌ترین رهاورد بلاک چین و ارزهای دیجیتال، آزادی مالی و رهایی از چنگ نهادهای متمرکز بوده است. این پاداش ارزشمند اما وقتی معنا پیدا می‌کند که با مسئولیت‌پذیری همراه شود. اگر بخواهید بدون کسب دانش یا مشاوره با کارشناسان، قدم به وادی سرمایه‌گذاری در رمزارزها بگذارید، به احتمال زیاد، قربانی کلاهبرداری خواهید شد.
تازه‌کارها در این میان، بیش از دیگران آسیب می‌بینند و ثروتی را که به بهای یک عمر تلاش به دست آورده‌اند، با یک اقدام نادرست به باد می‌دهند. خوشبختانه علائم هشداری وجود دارد که با توجه به آن‌ها می‌توان خطرات احتمالی را کاهش داد و کلاهبرداران را ناکام گذاشت. در ادامه، به شماری از پرسروصداترین کلاهبرداری‌های رمزارزی اشاره می‌کنیم و سپس می‌گوییم چگونه می‌توان از افتادن در دام شیادان اجتناب کرد.
کلاهبرداری‌های تاریخی در حوزه رمزارزها
صنعت ارزهای دیجیتال در طول عمر کوتاه خود شاهد چندین پروژه کلاهبرداری بزرگ بوده که شهره آفاق شده‌اند و حتی فعالان دیگر بازارها را هم به شگفتی واداشته‌اند. از طرح‌های پانزی گرفته تا ترفندهای ثروت‌مندشدن یک‌شبه، همگی توانسته‌اند تلفات پرشماری در حوزه رمزارزها از خود بر جای بگذارند. اما از میان این طرح‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال چند نمونه در نوع خود از نظر حجم دارایی به یغما رفته و گستره تبلیغات، بی‌نظیر بوده‌اند که درادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
پروژه وان کوین (OneCoin)
زنی با نام مستعار «کریپتوکوئین» یا ملکه رمزارزها پشت پرده پروژه وان کوین قرار داشت و توانست میلیاردها دلار از هزاران کاربر ناآگاه کلاهبرداری کند.
«روجا ایگناتو» (Ruja Ignatova) در سال ۲۰۱۴، تاجری جاه‌طلب بود که خشت اول پروژه وان کوین را بر زمین گذاشت و آن را رقیبی برای بیت کوین می‌دانست. او کارزار تبلیغاتی گسترده‌ای را برای پروژه خود به راه انداخت و وعده پاداش‌های چند ده برابری به سرمایه‌گذاران می‌دارد. بااین‌حال، وان کوین برخلاف دیگر رمزارزها هیچ پیشینه معاملاتی شفافی نداشت و حتی نمی‌شد از آن به‌عنوان یک ابزار پرداخت استفاده کرد.
گرداننده پروژه وان کوین، علاوه‌بر فروش توکن‌های جعلی، دوره‌های آموزشی نیز به فروش می‌رساند و خریداران این دوره‌ها را نیز ترغیب می‌کرد که با همکاری در فروش دوره‌ها می‌توانند پورسانت‌های کلانی به جیب بزنند.
ایگناتو هرآنچه از ترفند در کلاهبرداری‌ها به‌کار می‌رفت را یک‌جا در پروژه وان کوین به کار بست و با پیاده‌سازی طرح‌های هرمی و تاکتیک‌های فروش تهاجمی توانست میلیاردها دلار دارایی به هم بزند. برادر ایگناتو که هم‌دست او در این پروژه بود و بعدها از سوی نهادهای ایالات متحده دستگیر و روانه زندان شد، بعدها اعتراف کرد که ۵۰۰ میلیون دلار از او دستمزد گرفته و از آن برای خرید عمارتی مجلل، قایق تفریحی و چندین خودروی لوکس استفاده کرده است.
با پیچیدن آوازه وان کوین در تمامی حوزه‌های سرمایه‌گذاری، نهادهای قانونی روند تحقیقات از گردانندگان این پروژه کلاهبرداری ارز دیجیتال را آغاز کردند و چندی بعد ایگناتو را در لیست سیاه مبادلات مالی قرار دادند. دادگاه‌های ایالات متحده نیز حکم دستگیری او را صادر کردند؛ بااین‌همه او هنوز دم به تله نداده و احتمالا با هویتی جعلی در گوشه‌ای از دنیا ساکن شده و با ثروت بادآورده‌اش یک زندگی شاهانه برای خود ترتیب داده است.
پروژه بیت کانکت (Bitconnect)
در سال ۲۰۱۶، پلتفرمی با داعیه تسهیل معاملات از طریق ربات‌های رایانه‌ای راه‌اندازی شد. گردانندگان این پلتفرم ابتدا به کلیدواژه «وام‌دهی» تبلیغات خود را آغاز کردند و چندی بعد وعده دادند که با معاملات ماشینی می‌توانند سودهای کلانی به جیب سرمایه‌گذاران خود سرازیر کنند.
سرمایه‌گذاران این طرح با آب و تاب، حکایت‌های شیرینی از سودهای هنگفت خود از این طرح برای دیگران تعریف می‌کردند و پس از برگزاری یک گردهمایی سالانه، آوازه بیت کانتکت در همه جا پیچید و موجی تازه از کاربران را روانه سرمایه‌گذاری در این طرح کرد.
پس از مدتی، سودهای کلان این پلتفرم، فعالان بازار را به تردید انداخت و به نظر می‌رسید که بیت کانکت، درست شبیه به یک طرح پانزی عمل می‌کند. درادامه در سال ۲۰۱۷ بانک‌ها و نهادهای ناظر، تحقیقات گسترده‌ای را پیرامون عملکرد بیت کانکت آغاز کردند و پس از شکست گردانندگان این طرح در دادگاه‌ها بهای توکن بومی بیت کانکت با سقوط آزاد مواجه شد و ثروت کلانی را به کام نابودی کشاند.
چگونه قربانی کلاهبرداری‌های رمزارزی نشویم؟
شناسایی پروژه‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال چندان دشوار نیست و با توجه به چند نشانه هشدار می‌توان سره را از ناسره جدا کرد و شیادها و بازیگران متخلف را ناکام گذاشت. از جمله این نشانه‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- هر جا در یک پروژه بلاک چینی مشاهده کردید که تمام هم‌وغم بنیان‌گذارانش بر بازاریابی معطوف است و نه توسعه فنی، بهتر است از سرمایه‌گذاری در آن دوری کنید.
- اگر دیدید که پروژه‌ای بیش از آنکه به‌دنبال راهکاری عملی برای معضلات صنعت رمزارزها باشد، در پی تبلیغ یک توکن خاص است، احتمال دارد با یک دام مواجه باشید. پروژه خوب، پروژه‌ای است که بر خلق ارزش واقعی متمرکز باشد، نه بازاریابی یک توکن یا کوین.
- اگر دریافتید که نقش تحریک احساسات در کارزار بازاریابی یک پروژه، پررنگ است و بنیان‌گذاران آن خواستار تعجیل شما در خریداری رمزارزهایشان هستند، بهتر است از آن دوری کنید. بسیاری از کلاهبرداران با دمیدن در تنور فومو یا ترس جا ماندن از سودهای هنگفت، قربانیان خود را به دام می‌اندازند.
جمع‌بندی
با گسترش پذیرش رمزارزها شمار قربانیان طرح‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال هم افزایش پیدا می‌کند؛ طرح‌هایی که در تلاش‌اند کاربران تازه‌کار را به دام بیندازند و دارایی‌های آن‌ها را به یغما ببرند. کسب دانش، در پیش گرفتن رویکردی نقادانه و افزایش آگاهی می‌توانند نقشه‌های شیادان برای جذب سرمایه‌های کاربران را نقش بر آب کنند. بااین‌همه، بدانید که آينده از آن ارزهای دیجیتال است و با رعایت احتیاط و مشاوره با کارشناسان خبره می‌توانید به سودهای کلانی از سرمایه‌گذاری در این بازار دست پیدا کنید.
