توکن سولباند (Soulbound) توکن هویتی دیجیتال محسوب می‌شوند. این توکنها معرف ویژگی‌ها و دستاوردهایی هستند که شخصیت فرد یا نهاد را تشکیل داده‌اند. حساب‌های بلاک چینی یا کیف پول دیجیتال Soul توکنهای SBT را صادر می‌کنند و امکان انتقال این توکنها وجود ندارد.
در این مقاله از بلاگ تترلند، درباره توکنهای هویتی و کاربردهای آن‌ها سخن خواهیم گفت؛ پس تا پایان با ما همراه باشید.
جامعه غیرمتمرکز (DeSoc)
توکن سولباند (SBT) ایده‌ای است که اواسط سال ۲۰۲۲، ویتالیک بوترین، هم‌بنیان‌گذار اتریوم و وکیلی به نام پوجا اولهاور و اقتصاددانی به نام گلن ویل آن را مطرح کردند. وایت‌پیپر این ایده با عنوان «جامعه غیرمتمرکز؛ یافتن نهاد وب ۳» پایه جامعه‌ای کاملاً غیرمتمرکز (Decentralized Society به‌اختصار DeSoc) را بنیان نهاد. این جامعه را کاربرانش کنترل می‌کنند و توکنهای سولباند به‌عنوان اعتباری عمل می‌کنند که در کارهای روزمره کاربردی است.
توکن SBT چیست؟
توکنهای سولباند (SBT) توکنهای انتقال‌ناپذیری هستند که با استفاده از تکنولوژی بلاک چین هویت شخص را نشان می‌دهند. اطلاعات موجود در این توکنها می‌تواند شامل تمامی اطلاعات هویت شخص یا نهاد مانند اطلاعات پزشکی و تاریخچه کار باشد.
کیف پولی که این داده‌ها را نگه‌داری می‌کند، Soul نام دارد. افراد می‌توانند چندین کیف پول یا Souls داشته باشند که نمایانگر جنبه‌های مختلف زندگی آنان است. برای مثال، شخصی می‌تواند «سول اعتباری» که حاوی تاریخچه کار و «سول پزشکی» که حاوی اطلاعات درمانی وی است، داشته باشد.
سول‌ها به افراد امکان می‌دهند اعتبار دیجیتال تأیید‌پذیر وب ۳ ایجاد کنند که بر‌اساس اقدام‌ها و تجربه‌های قبلی آنان به‌وجود آمده است. همچنین، سول‌ها می‌توانند معرف نهادی باشند که SBTها را صادر می‌کند. به‌عنوان نمونه، شرکت‌ها می‌توانند سول باشند و برای کارمندانشان SBT صادر کنند یا کلوب موسیقی دیجیتال می‌تواند برای تأیید عضویت، توکنهای هویتی صادر کند.
ایده سولباند و تفاوت آن با NFT
ایده اصلی سولباند از بازی محبوب آنلاینِ دنیای وارکرافت گرفته شده است. در این بازی، بازیکنان نمی‌توانند آیتم‌های سولباند را بفروشند یا منتقل کنند. وقتی یکی از آیتم‌ها برداشته شود، برای همیشه به روح (Soul) بازیکن متصل (Bound) می‌شود.
حال همین ایده را در‌مقایسه‌با توکنهای غیرقابل‌معاوضه (NFT) در نظر بگیرید. امروزه، اغلب NFTها گواهی مالکیت اثری هنری یا کلکسیونی هستند؛ مانند مجموعه NFT بُرد ایپ. افراد این NFTها را خرید‌و‌فروش می‌کنند یا به‌عنوان نشانی از ثروتشان به‌نمایش می‌گذارند.
توکنهای هویتی می‌خواهند ایده NFT را به فراتر از پول و حق مالکیت گسترش دهند و به توکنی تبدیل شوند که یکتا و انتقال‌ناپذیر باشد. گفتنی است NFTها نمایانگر دارایی و شیء، ولی توکنهای هویتی معرف اعتبار شخص یا نهاد هستند. SBTها بر‌خلاف NFTها ارزش پولی ندارند و زمانی‌که در کیف پول فردی صادر می‌شوند، دیگر انتقال‌پذیر و مبادله‌شدنی نیستند.
کاربردهای توکنهای هویتی
SBTها کاربردهای بسیاری دارند. در‌ادامه، به نمونه‌هایی از کاربرد توکنهای هویتی در زندگی روزمره اشاره می‌کنیم.
- تاریخچه آموزش: هنگامی‌که فردی از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شود، گواهی‌ای مبنی‌بر تکمیل دوره‌های آموزشی دریافت می‌کند. دانشگاه می‌تواند سول صادرکننده SBT باشد و دانشجویان نیز می‌توانند سول‌های دریافت‌کننده باشند. توکنهای هویتی ارزشیابی دانشجویان را نگه‌داری و ثابت می‌کنند که فرد صلاحیت لازم را دارد و عضوی از آن دانشگاه است. به‌بیان ساده، SBT به‌عنوان گواهی حضور استفاده می‌شود.
- رزومه: رزومه می‌تواند حاوی تمامی اطلاعات کارهای قبلی و گواهینامه‌های حرفه‌ای باشد و از توکنهای هویتی‌ای استفاده کند که شرکت‌های قبلی فرد صادر کرده‌اند. از توکنهای هویتی می‌توان به‌عنوان گواهی تخصص فرد استفاده کرد.
- تاریخچه درمانی: با نگه‌داری سوابق پزشکی شخص به‌واسطه توکنهای هویتی، تعویض دکتر و مراکز سلامتی آسان‌تر خواهد شد. SBTها می‌توانند جایگزین فرایند زمان‌بر اداری شوند و تاریخچه درمانی فردی را تأیید کنند و در تلفن‌همراه فرد ذخیره شوند.
کاربرد SBTها در وب ۳
اعتماد یکی از عوامل تأثیرگذار بر صنعت وب ۳ است. در سیستمی که بر‌مبنای بی‌نیازی از اعتماد طراحی شده است، چگونه می‌توان به شخصی اعتماد کرد؟ بیایید این قضیه را در مثال وام‌گرفتن بررسی کنیم. مانند حساب اعتباری سنتی در بانک‌ها، SBTها می‌توانند تاریخچه قرض‌گرفتن فرد در دیفای را به‌عنوان یکی از شاخص‌های ریسک شناسه فرد در نظر بگیرند.
از SBTها می‌توان به‌عنوان جایگزینی در فرایند رأی‌گیری سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) بهره برد. به‌جای استفاده از مدل فعلی که بر‌اساس تعداد توکن‌هایی است که شخص دارد، دائو‌ها می‌توانند توکن‌هایی هویتی صادر کنند که قدرت رأی‌گیری فرد بر‌اساس تعامل کاربر با جامعه است. در این مدل، اولویت رأی‌گیری با کاربرانی است که اعتبار زیادی داشته باشند.
توکنهای هویتی علاوه‌بر ایجاد سامانه رأی‌گیری بر‌مبنای اعتبار، می‌توانند از رأی‌گیری دائو در‌مقابل حمله‌های Sybil دفاع کنند. این حمله‌ها یکی از خطرهای بزرگ برای مدل فعلی حاکمیت دائو هستند. در جریان حمله Sybil، فرد یا افرادی با اهداف مخرب و ازطریق خرید اکثر توکنهای حاکمیت، سعی می‌کنند دائو را براندازند.
کسانی که قدرت رأی‌گیری بیشتری دارند، می‌توانند جریان رأی‌گیری را به‌نفع خودشان تغییر دهند. ساختار عمومی و بررسی‌شدنی SBTها می‌تواند به شناسایی و جلوگیری از عاملان مخرب در ورود به دائو کمک کند و به‌نوبه خود فساد را کاهش دهد و از وقوع حمله‌ها Sybil مانع شود.
مثال‌های کاربردی توکنهای هویتی
در‌حال‌حاضر، SBTها فقط روی کاغذ وجود دارند. گلن وین، یکی از مؤلفان وایت‌پیپر اصلی SBT، معتقد است که کاربردهای واقعی SBT تا پایان سال ۲۰۲۲ در‌دسترس خواهند بود. بایننس، یکی از اکوسیستم‌های فعال در دنیای رمزارزها، توکنهای هویتی خود را با نام حساب اتصال بایننس (BAB) معرفی کرده است.
توکن BAB انتقال‌دادنی نیست و ارزش مادی ندارد و اولین توکن هویتی‌ای به‌شمار می‌آید که روی زنجیره BNB صادر شده است. هدف BAB رفع مشکل احراز هویت در وب ۳ است و به‌عنوان ابزاری برای کاربران بایننس در تکمیل KYC و فرایند احراز هویت استفاده می‌شود. از توکنهای BAB می‌توان در پروتکل‌های شخص ثالث برای ایردراپ NFT و جلوگیری از فعالیت بات‌ها و تسهیل رأی‌گیری دائو استفاده کرد.
در‌صورت از‌دست‌دادن سول چه کاری باید انجام داد؟
اگر کیف سول فردی هک شود، چه اتفاقی می‌افتد یا اگر فرد کلید دسترسی به آدرس سول را از دست بدهد، چه کار باید کند؟ متأسفانه این مسئله‌ای جدی در توکنهای هویتی است. ویتالیک بوترین در پاسخ به این مشکل «مدل بازیابی اجتماعی» را مطرح کرده است.
در این مدل، کاربران می‌توانند افراد یا سازمان‌هایی را به‌عنوان نگهبان انتخاب کنند. این نگهبان‌ها در‌صورت قرار‌گرفتن در‌معرض کیف پول، می‌توانند به کلیدهای خصوصی کیف پول فرد دسترسی پیدا کنند و آن‌ها را تغییر دهند.
جمع‌بندی
توکنهای هویتی (SBT) به موضوعی داغ در وب ۳ تبدیل شدهاند. در تئوری، SBTها می‌توانند به ایجاد اعتبار دیجیتال و بررسی اعتبار دیگران در بلاک چین کمک کنند. باید دید آیا توکنهای هویتی می‌توانند به‌عنوان نسخه وب ۳ کارت هویتی افراد عمل کنند یا خیر.
