بلاکچین به زبان ساده؛ یک‌ بار برای همیشه

تکنولوژی کهن؛ از تمدن بین‌النهرین تا ساحل میامی

تقریباً باور بسیاری از ما این است که از سال ۲۰۰۹ ساتوشی ناکاموتو پدیده‌ای به اسم بلاکچین را معرفی کرده است. جالب است بدانید که طبق نظریه‌ای می‌توان گفت قدمت استفاده از سیستمی مانند سیستم پایه بلاکچین نه به سال ۲۰۰۹، بلکه به تمدن‌های کهن بین‌النهرین و فلات ایران برمی‌گردد. بسیاری معتقدند که تاریخچه حسابداری مدرن به دوران رنسانس برمی‌گردد که لوکا پاچیولی آن را بنیان‌گذاری کرده است.

پاچیولی طراح اولیه لجر یا بهتر است بگوییم نوعی دفتر ثبت سوابق مالی بود. به‌نوعی همان سیستم حسابداری دوطرفه که امروز هم کاربرد دارد. بااین‌همه، ثبت رسمی سوابق مالی و جزئیات معاملات به تمدن‌های بزرگ کهن در بین‌النهرین و ایران باستان باز می‌گردد. شواهد بسیاری از الواح گِلی تخت جمشید دردسترس است که نشان‌دهنده ثبت جزئیات سوابق مالی، ملکی و موارد حقوقی دیگر است.

در حفاری‌های بابل نیز چنین شواهدی به‌دست آمده است. امروزه، این تکنولوژی تکامل یافته و در تاروپود زندگی انسان‌ها گره خورده است؛ تا جایی که در میامی ایالات متحده از جریمه خودرو تا مالیات را می‌توانید با رمزارزها پرداخت کنید.

رسالت هر تکنولوژی دلیل موفقیت آن است

رسالت آنچه امروز به اسم تکنولوژی بلاکچین می‌شناسیم، تأمین امنیت و داشتن حداکثر دقت و سرعت در انجام تمامی فعالیت‌ها در پرتو اعتماد به محاسبات ریاضی است، نه افراد و اشخاص واسطه. بلاکچین سیستمی است که در آن مجبور نیستید به شخص یا نهاد خاصی اعتماد کنید؛ بلکه فقط لازم است بگذارید محاسبات ریاضی بدون هیچ شکی کارشان را انجام دهند. در‌ادامه، توضیح می‌دهیم که چرا امنیت در این تکنولوژی بسیار زیاد است.

سفر به درون بلاکچین

ویژگی بارز بلاکچین این است که به‌محض ورود هر داده به آن، تغییر آن ناممکن می‌شود. همین ویژگی دلیل امنیت فراوان این سیستم است؛ اما تأمین این امنیت چگونه میسر می‌شود؟ بلاکچین همان‌طور‌که از نامش پیداست، زنجیره‌ای از بلاک‌هاست. هرکدام از این بلاک‌ها سه قسمت دارند: ۱. مقداری داده؛ ۲. هش همان بلاک؛ ۳. هش بلاک قبلی.

داده‌ها در هر بلاک بسته به نوع داده ذخیره می‌شوند. برای مثال، بلاکچین بیتکوین جزئیات هر تراکنش را ذخیره می‌کند که شامل اطلاعات فرستنده و گیرنده و مقدار کوین‌ها می‌شود. همان‌طور‌که گفتیم، هر بلاک یک هش دارد. هش برای بلاک مانند اثرانگشت است.
همان‌گونه که اثر انگشت هیچ دو انسانی شبیه یکدیگر نیست، هش مربوط به دو بلاک نیز مانند هم نیستند. به‌محض اینکه بلاکی ایجاد می‌شود، هش آن محاسبه و تغییر در هر قسمت از بلاک باعث تغییر هش آن می‌شود. اگر هش بلاک تغییر کند، دیگر آن بلاک همان بلاک قبلی نخواهد بود.

نقش‌آفرینی الگوریتم اثبات کار

گفتیم که هر بلاک شامل هش بلاک قبلی نیز می‌شود. دلیل این موضوع آن است که اگر بلاک دچار تغییر شد و به‌دنبال این تغییر هش آن نیز تغییر کرد، این تغییر در کل زنجیره مشخص شود. در‌واقع، این قابلیت نیز باعث امنیت فراوان بلاکچین می‌شود.
باید به این نکته اشاره کنیم که استفاده از هش به‌تنهایی برای جلوگیری از جعل و تغییر بلاک کافی نیست؛ چون امروزه کامپیوتر‌ها توانایی محاسبه و تحلیل هزاران هش را در ثانیه دارند و ممکن است بعد از تغییر بلاک مجدد هش تمام بلاک‌های دیگر را محاسبه و زنجیره را از حالت غیرعادی خارج و معتبر کنند! بااین‌حال، برای برطرف‌کردن این خلأ معیار دیگر در بلاکچین به نام (PoW) یا Proof of Work وجود دارد.
این مکانیزم که به آن الگوریتم اثبات کار هم گفته می‌شود، باعث تأخیر در ایجاد بلاک‌های جدید می‌شود. برای مثال، برای بیتکوین حدوداً ۱۰ دقیقه زمان لازم است تا الگوریتم اثبات کار محاسبه و بلاک جدید به زنجیره اضافه شود. این مکانیزم تغییر و دست‌بردن در بلاک را غیرممکن می‌کند؛ زیرا برای این‌ کار باید مجدد الگوریتم اثبات کار تمام بلاک‌های دیگر هم محاسبه شود که بسیار دشوار است.

بلاکچین به‌راحتی تسلیم نمی‌شود

روش دیگری که بلاکچین از آن برای افزایش ضریب امنیتی خود استفاده می‌کند، توزیع‌کردن خودش است. این یعنی به‌جای استفاده از یک هسته مرکزی برای مدیریت زنجیره، بلاکچین از شبکه Peer-to-Peer یا همتا‌به‌همتا استفاده می‌کند که همه قابلیت پیوستن به آن را دارند.
این شبکه از هزاران کامپیوتر گسترده‌شده در سراسر جهان تشکیل شده است که در حال دریافت و ارسال اطلاعات در شبکه هستند. در اصطلاح به هر‌یک از این کامپیوتر‌ها Node گفته می‌شود. در علم کامیپوتر، به محل اتصال دو سیستم در شبکه Node گفته می‌شود. هنگامی‌که بلاک جدیدی در شبکه ساخته می‌شود، آن بلاک برای تمام کسانی که در شبکه قرار دارند، ارسال می‌شود.

در ای‌نجا Node‌ها تأیید می‌کنند که نفوذ یا تغییری در بلاک صورت نگرفته است. اگر Node‌ها تغییرنکردن را تأیید کردند، بلاک جدید به بلاکچین اضافه خواهد شد. پس برای ایجاد تغییر در بلاک، باید در تک‌تک بلاک‌ها تغییر ایجاد کنید.

همچنین، برای هر بلاک محاسبات الگوریتم اثبات کار را انجام دهید و کنترل بیش از ۵۰درصد شبکه همتا‌به‌همتا را در دست بگیرید. در این‌ صورت است که تغییر ایجاد‌شده بقیه Node‌ها تأیید می‌شود. انجام چنین کاری غیرممکن است و دلیل امنیت بسیار زیاد این تکنولوژی نیز همین است.

جمع‌بندی

در این مقاله، نگاهی گذرا به پیشینه تکنولوژی بلاکچین انداختیم. همچنین، سعی کردیم به زبانی ساده نحوه تأمین امنیت در این تکنولوژی را توضیح دهیم. تکنولوژی بلاکچین علاوه‌بر حوزه‌ رمزارزها در صنایع مختلف کاربرد دارد؛ مانند بهداشت و درمان، حمل‌و‌نقل دریایی، پست هوایی و بسیاری دیگر از صنایع. بنابراین، درک چگونگی انجام فرایند‌ها در این تکنولوژی بسیار مهم است.