داستان پیشرفت علم و تکنولوژی برای ما انسان‌ها دیگر مانند گذشته نیست و مفهوم ترقی در علم، داستانی فراتر از نظریه تکامل یا قانون نسبیت اینشتین یا تلسکوپ جیمز وب را بیان می‌کند. تا پیش از ظهور اینترنت، شاید مردم عادی به علم همچون زمینه فعالیت خاصی نگاه می‌کردند که مخصوص عده‌ای دانشمند و انسان ویژه است.
همچنین، آنان نهایت نقش تکنولوژی در زندگی روزمره را استفاده از دستگاه زیراکس یا تلفن می‌دانستند. به‌عبارت‌دیگر، علمی که تا چندی پیش در زندگی روزمره به‌کار می‌رفت، در‌‌مقایسه‌با آنچه امروز با آن سروکار داریم، علمی پویا برای زندگی روزمره نبود.
در این مقاله، قصد داریم درباره وب ۳ (Web.3) صحبت کنیم؛ مفهومی که نویددهنده روزهای خوش برای اینترنت و قطعاً مردم تمام دنیاست. درکنار این موضوع، به مفهوم وب ۱ (Web.1) و وب ۲ (Web.2) اشاره و ارتباط بین وب 3 و بلاک‌چین را موشکافی خواهیم کرد.
وب ۱؛ دروازه ورود به عصر اینترنت
وب ۱ که از آن به‌عنوان «شبکه استاتیک» هم یاد می‌شود، اولین و کاربردی‌ترین نوع اینترنت در دهه ۱۹۹۰ بود. نسل اول اینترنت صرفاً دسترسی محدود به اطلاعات را برای کاربران فراهم می‌کرد. در اینکه وب ۱ انقلابی در عرصه تکنولوژی بود، شکی نیست؛ اما مفهومی فراتر از آن، همان چیزی بود که جهان به آن نیاز داشت. جهان انتظار نسل سوم را می‌کشید؛ وب 3 قدرتمند، غیرمتمرکز و متحول‌کننده!
مشکل اساسی وب ۱ نبود امکان جداسازی صفحه‌های مختلف در فضای وب بود. همین خلأ باعث می‌شد که توانایی یافتن صفحه‌های مرتبط با یکدیگر را نداشته باشد؛ ازاین‌رو، استفاده از این فضای محدود کار را برای تمام کاربران دشوار می‌کرد. در آن روزگار، اینترنت مانند جاده‌ای باریک و یک‌طرفه بود و تولید محتوا به‌معنای امروزی وجود نداشت و افرادی خاص محتوا را به‌صورت محدود تولید می‌کردند.
تکاملی از جنس وب ۲!
فرض کنید در سالنی تاریک محبوس شده‌اید. هر از گاهی درِ انتهای سالن را باز می‌کنند، چند کتاب یا روزنامه و مجله برایتان قرار می‌دهند، یک هفته چراغ را روشن می‌کنند و فرصت مطالعه به شما می‌دهند. پس‌از‌آن، باردیگر در تاریکی فرومی‌روید تا دوباره زمان قرار‌دادن کتاب و روزنامه جدید فرابرسد. این شرایط شبیه به دنیای یک‌طرفه وب ۱ بود. جای امید داشت که روزی درِ انتهای سالن باز و برای همیشه روشنایی و فرصت مطالعه و ارتباط با دیگر افراد فراهم شود.
وب ۲ که از سال ۲۰۰۵ پا به عرصه گذاشت، چنین کاری کرد؛ یعنی درِ انتهای سالن تاریک را باز و دنیایی تازه را به تمام مردم معرفی کرد: دنیای Javascript ،HTML5 ،CSS، یوتیوب، ویکی‌پدیا و تمام استارت‌آپ‌ها و پلتفرم‌هایی که امروز بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما هستند. در جهان وب ۲، ارتباط کاربران با یکدیگر بسیار عمیق‌تر شد و مرزها به‌طرز چشمگیری از بین رفت و تولید محتوا به مرحله بلوغ رسید.
وب ۳؛ نجات اینترنت از محدودیت
شاید پذیرفتن مفهومی به نام اینترنتِ متمرکز دشوار باشد. همه‌چیز نامحدود به‌نظر می‌رسد و شما برای برقراری ارتباط با دوستانتان، محدودیتی ندارید. برای انتقال پول نیز دیگر مانند گذشته محدودیتی وجود ندارد. تاکسی اینترنتی به‌راحتی در‌دسترس است و می‌توانید در هر ساعتی از شبانه‌روز با تلفن‌‌همراهتان پیتزا سفارش دهید.
بااینحال، بیایید کمی از بالا به این پیشرفت و امکانات جذاب نگاه و نام‌های بزرگ را مرور کنیم. نام‌هایی مانند گوگل، متا (فیس‌بوک)، مایکروسافت، اوبر، توییتر و بسیاری از غول‌های فعال در این عرصه و تمام نام‌های حاکم بر آن سبب شده‌اند که این بستر با وجود گستردگی فراوانش، متمرکز باشد. برای تمام این پلتفرم‌ها، امکان سانسور و دسترسی یا کنترل اطلاعات حساس کاربران وجود دارد.
علاوه‌براین، به‌دلیل ماهیت متمرکزشان می‌توانند به‌آسانی دسترسی هر کاربری را به پلتفرم خود محدود کنند. درست در بین همین چالش‌ها، برگ‌برنده‌ای به نام وب 3 رو شد. درادامه، به این موضوع اشاره خواهیم کرد که وب 3 چگونه باعث تحول در دنیای اینترنت خواهد شد و تکنولوژی بلاک‌چین چه نقشی در این تحول ایفا خواهد کرد.
وب 3 چیست؟
وب ۳ در ابتدا «وب معنایی» نامیده می‌شد. تیم برنزلی، دانشمند بریتانیایی‌تبار علوم کامپیوتر و مخترع اینترنت جهانی، این نام را بر وب 3 نهاد. هدف از وب معنایی که بعد‌ها وب 3 نام گرفت، ایجاد اینترنتی مستقل‌تر، و هوشمند‌تر و آزاد‌تر بود.
اگر بخواهیم در یک جمله تعریفی از چگونگی تعامل اطلاعات بر بستر وب 3 ارائه کنیم، باید بگوییم:
اطلاعات در وب 3 به‌صورت غیرمتمرکز به یکدیگر مرتبط خواهند شد. این ویژگی سبب می‌شود که مردم و ماشین‌ها با داده‌ها بیشتر تعامل کنند. مقصود از این تعامل، درک اطلاعات هم به‌صورت مفهومی و هم به‌صورت متنی است. این یعنی باید دو عنصر مهم در سنگِ‌بنای وب ۳ نقشی اساسی ایفا کنند: یکی وب معنایی و دیگری هوش مصنوعی.
وب 3 و بلاک‌چین و کریپتوکارنسی
هرجا از تمرکز‌زدایی از فرایندها و ازبین‌بردن واسطه در هر تعاملی سخن به‌میان می‌آید، بی‌شک ردپایی از تکنولوژی بلاک‌چین دیده می‌شود. از‌آن‌جا‌که هدف وب 3 اجرایی‌شدن روی پروتکل‌های غیرمتمرکز است، ارتباط بین وب 3، تکنولوژی بلاک‌چین، کریپتوکارنسی و دیگر حوزه‌های فناوری دورازانتظار نیست.
همکاری بین وب 3 و بلاک‌چین و حوزه‌های یاد‌شده از‌طریق یکی دیگر از دستاوردهای حوزه تکنولوژی بلاک‌چین میسر می‌شود. این دستاورد همان قراردادهای هوشمند است که نقش پررنگی در تغییر نوع تعاملات در آینده ایفا خواهند کرد.
وب 3 با استفاده از قرارداد هوشمند، هر ساز‌و‌کاری را به‌ثمر خواهد رساند. از انجام تراکنشی کوچک در دورترین نقاط جهان گرفته تا ذخیره و اشتراک فایل از‌طریق برنامه‌هایی مانند فایل‌کوین، همگی با استفاده از قراردادهای هوشمند میسر خواهند شد.
نگاهی به مزیت‌های مهم وب 3
با تمام ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی که پیش‌بینی می‌شود وب 3 برایمان به‌ارمغان بیاورد، نمی‌توان منکر این موضوع شد که وب 3 در‌واقع ادامه روند تکامل نسل وب ۱ و وب ۲ است. بااینحال، باید این حقیقت را پذیرفت که ذات کمال‌گرای انسان هیچ محدودیتی را بر‌نمی‌تابد و گذر از آنچه امروز وب ۲ نامیده می‌شود، به‌هیچ‌وجه دور از انتظار نبود.
درادامه، مزیت‌های مهم وب 3 را بیان می‌کنیم تا ویژگی‌های این تحول عظیم برایتان بیشتر روشن شود.
۱. فراگیر‌شدن
وب 3 مفهوم دسترسی همه مردم به اینترنت در هر جا و هر زمان را یک گام فراتر خواهد برد. این فناوری با تکیه بر قدرت تکنولوژی هوش مصنوعی (AI)، فراگیری اینترنت را به گونه دیگر رقم خواهد زد. دلیل این امر آن است که هوش مصنوعی محدودیت اینترنت به تلفن‌های هوشمند و کامپیوتر را از بین خواهد برد و نسل جدیدی از دستگاه‌های هوشمند را ایجاد خواهد کرد.
۲. اینترنت مفهومی
اینترنت مفهومی در جست‌و‌جوی مفاهیم واژه‌ها خواهد بود. شاید با نمونه‌ای از آن با مقیاسی کوچک‌تر در الگوریتم‌های گوگل آشنا باشید. مزیت اینترنت مفهومی وب 3 این است که روی مفهوم کلمات تمرکز دارد. این مزیت به دستگاه‌های هوشمند کمک می‌کند مستقیماً به‌سراغ احساسات و مفاهیم بروند تا تجربه‌ای بهتر و کاملاً نزدیک به واقعیت را برای کاربران رقم بزنند.
۳. هوش مصنوعی
وب ۲ با تمام مزیت‌هایش، همچنان نتوانسته است از جولان محتوای بی‌کیفیت و کپی یا روش‌های دورزدن الگوریتم‌های موتورهای جست‌و‌جو بی‌نصیب شود. اخیراً سیستم هوش مصنوعی گوگل حدود ۱۰۰هزار دیدگاه منفی را از اپلیکیشن Robin Hood در گوگل‌پلی شناسایی و حذف کرد. این دیدگاه‌ها به‌صورت مصنوعی و صرفاً برای تأثیر منفی بر اپلیکیشن مذکور درج شده بودند که با قدرت تحلیلی هوش مصنوعی شناسایی شدند. در دنیایی که وب 3 در آن حضور داشته باشد، احتمالاً شاهد چنین ترفندهایی بر بستر اینترنت نخواهیم بود.
جمع‌بندی
در جهانی که نقش تکنولوژی هر روز پررنگ‌تر می‌شود، قطعاً تکنولوژی بلاک‌چین نقش بسزایی ایفا خواهد کرد. این تکنولوژی درکنار دیگر نقش‌آفرینان مانند وب 3، نوید‌بخش دوران پرشکوهی است که در آینده‌ای نزدیک، به اوج خود خواهد رسید.
